Karbon Ayak İzi

KARBON AYAK İZİ

İnsan etkinlikleri soncu üretilen sera gazı ile çevreye verilen zararın karbondioksit cinsinden ölçüsüne karbon ayak izi adı veriliyor. Karbon ayak izinin hesaplanması, dünyaya verilen zararın ölçüsünü bilmek adına önemlidir. Karbon ayak izi, doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) olarak sınıflandırılıyor.

1. Doğrudan (birincil) karbon ayak izi, fosil yakıtların yanmasıyla oluşan karbondioksit salınımıdır. Bunlar evsel ve ulaşımda kullanılan enerjiye bağlı olarak oluşur.
2. Dolaylı (ikincil) karbon ayak izi ise, tüketim ürünlerinin üretim, kullanım ve geri dönüşüm süreçlerinde ortaya çıkan karbondioksit salınımıdır.

Bisiklet ve Karbon Ayak İzi

Bisikletin ulaşım aracı olarak kullanılması doğrudan, birincil karbon ayak izini olumlu yönde etkiliyor. Bir kişinin karbondioksit salınımı, otomobil ile gidilecek yol bisikletle gidildiğinde 15 kat azalıyor. Otobüs ile gidilecek yol bisiklet ile gidildiğinde ise çevreye verilen zarar 5 kat azalıyor.

Bir otomobilin yolda kapladığı alana en az 4 bisiklet sığabiliyor. Otomobilin park yerinde kapladığı alana ise en az 8 bisiklet sığıyor. Böylece bisikletli ulaşım için gerekli olan yol otomobil yolunun 1/4'ü, yalnızca bir şeridi genişliğinde oluyor.

Bir otobüs yaklaşık 70-80 kişi taşıyabiliyor. Otobüsün trafikte kapladığı alan ise 40-50 metrekare. Aynı 70-80 kişi otomobil ile yolculuk yaptıklarında trafikte 1000 metrekare yer kaplıyorlar. Çünkü kent içi ulaşımda otomobil yolcu ortalaması 1,2'dir. Ulaşım için bisikleti seçtiklerinde ise, 70-80 kişinin kaplayacağı alan bir otobüsün kapladığı alan ile aynı (en çok 100 metrekare).

Böylece bisiklet ulaşım alt yapısının ekonomikliği ile de ikincil karbon ayak izini etkili bir şekilde azaltıyor.

Bisitletin karbon ayak izi konusundaki tek olumsuz sicili ise neredeyse tüm bisiklet donanımlarının uzak doğuda üretilip, dünyanın başka yerlerine taşınmasıdır. Bunun için kullanıcıların alabilecekleri önlem, yerel üretici ve ürünleri, kullanım ömrü uzun donanımları seçmek olabilir.

Karbon Ayak İzini Azaltmak İçin Öneriler

• Ulaşım için uçak kullanmamak (tren ve otobüsü tercih etmek); yürümek ya da bisiklet kullanmak, otomobil yerine de toplu taşıma araçlarını kullanmak
• Ambalajlı ürün tüketmemek/az tüketmek, geri dönüşüm sürecini etkin kullanmak
• Enerji üretiminde fosil yakıtlar (kömür, doğal gaz vb) yerine yenilenebilir enerji kaynakları (rüzgar, güneş) kullanmak
• Isı yalıtımı ve doğal havalandırma ilkelerine uygun, çevre dostu binalalar inşa etmek
• Çevre dostu, enerji verimli elektrik ve elktronik araçlar (buz dolabı, klima vb.) kullanmak
• Uzak mesafelerden gelenler yerine yerel ürünleri tüketmek

Ulaşım Araçlarının CO₂ Emisyonu

Ulaşım araçlarının kilogram birimi olarak her 1 kilometredeki CO₂ emisyonu:

• Yürüyüş 0
• Bisikletli ulaşım 0
• Hayvanla ulaşım 0
• Rikşa (çekçek) 0
• Motorlu bisiklet 0,073
• Motosiklet 0,094
• Elektrikli araba 0,043
• Araba 0,150
• Hibrit araba 0,084
• Otobüs 0,069
• Minibüs 0,055
• Elektrikli Tren/Metro 0,065

*Kaynak: https://www.co2nnect.org