Katlanır Bisiklette İdeal Vites Sistemleri ve Dişli Oranları

katlanir-bisiklette-ideal-vites-sistemleri-ve-disli-oranlari-02-bisiklopedi.jpg

KATLANIR BİSİKLETTE İDEAL VİTES SİSTEMLERİ VE DİŞLİ ORANLARI

Katlanır bisikletlerin en çok tercih edileni 8'li vites sistemine sahip olanlarıdır. Kullanıcılar vites sayısı arttıkça bisikletin çok daha hızlı ve iyi olacağına inanır. Örneğin 9'lu sistem bir bisikletin 8'liye göre daha iyi olduğu —daha hızlı ve daha kolay yokuş tırmanacağı— düşünülür.

Ancak işin aslı hiç de öyle değildir. Aralarındaki en önemli fark 9'lu sistemin vites aralıklarının daha dar olması* ve kompenentin daha hafif olmasıdır.

Peki günümüzde tekli aynakola sahip bir katlanır bisiklet masrafa girip 9’lu sisteme ya da 10’ lu sisteme çevirmeye değer mi? Yapmışken 9'lu yerine daha üste geçip 10’ lu mu yapmak lazım?

Şimdi ilk etapta 9’lu ve 8 li sistemi karşılaştıralım:

Aynakolumuzun tekli ve 39 diş olduğunu varsayarak arka rublemizin diş sayılarına bakalım;

  • 11-13-15-17-20-23-26-32 / 8 vites
  • 11-12-14-16-18-21-24-28-32 / 9 vites

Görüldüğü üzere en büyük fark 1. vites ve 2. vites arasındadır. 9’lu sistemde oran "39/28" yani 1.39'ken, 8’li sistemde bu oran "39/26" yani 1.50'dur.

Yüzde olarak değerlendirirsek, 1. ve 2. vites arasında %8 lik bir fark olduğu görülür. Kalan vitesler için bu fark daha küçüktür.

8'li sistemden 9'a değişimin maliyeti değerlendirildiğinde bunun çok yüksek ve gereksiz olduğu aşikardır.

10'lu ve 8'li Sistemi karşılaştıralım:

Aynakolumuz yine 39 dişe sahip tekli aynakol olsun. Rublelerimiz;

  • 11-13-15-17-20-23-26-32 / 8 vites
  • 11-12-14 -16-18-20-22-25-28-32 /10 vites

Burada 1. ve 2. viteslere baktığımızda durumun çok farklı olmadığını görüyoruz. Fakat 10 lu sistemde vites aralıkları, 4. vites (22 dişli) itibarıyla daha dardır. Bu ani ivmelenmeler için avantaj sağlarken, hızlanmalar sırasında da dizlerimize binen yükü azaltacaktır.

Sonuç olarak; 8, 9 ya da 10'un en büyük farkları —vites sayıları arttıkça— ağırlığın azalması ve vites aralıklarının daralmasıdır.

Peki bunun katlanırda bize faydası nedir? Eğer şehir içinde ani ivmelenmeye gerçekten ihtiyacınız varsa ve bu hızlanmaları dizlerinize yük bindirmeden yapmak istiyorsanız tercih edilebilir. Fakat aksi halde sadece kişisel tatminden daha fazlası olmayacaktır.

Bir de ön tarafa geçip aynakol diş sayılarına bakalım. Birçok katlanır bisiklet kullanıcısı yokuş çıkmak için değiştirilen ön aynakolların bisikleti çok yavaşlayacağına dair gereksiz ön yargıya kapılıyor. Çünkü katlanır bisikletler üzerinde gelen standart aynakollar üreticiler tarafından performans ve teker çapı göz önüne alınarak 52 dişe tercih ediliyor.

Gelin şimdi buna bilimsel veriler ışığında bakalım, işin aslı neymiş görelim: Şimdi burada düşülen hata 52 diş olan aynakola oranla 39 diş olan aynakolun çok daha küçük olacağı için bisikletin yavaşlayacağı —ve hatta çok yavaşlayacağıdır.

52 dişe aynakola sahip bir katlanır bisiklet, 39 dişe oranla, sabit kadanslarda kıyaslandığında tabii ki daha hızlıdır. Fakat normal şartlarda bir bisikletçi ortalama olarak pedalı dakikada 70 tam tur çevirir —yani 70 kadansla çevirir. Bu durumda rüzgarsız ve düz bir yolda saatte ortalama hızınız 23.6 km/h olur. Kendinizi biraz daha yorarak 90 kadansla rahatça 30 km/h sürate de çıkarabilirsiniz.

Matematiği ne bu işin gelin bir de verilerle ispatlayalım. Bisikletimiz aynakolu 39 dişe sahip olsun ve arka rublemiz 11/32 olsun.

  • Aynakol diş sayısı / Ruble en küçük dişlisi= Vites Orani. 39/11= 3.535
  • Tek pedal cevirmede alinan yol= (Teker çapı inch x cm/inch x π x cm/metre) x Vites Oranı (20x2.54x3.14)/100 =1.59 metre x 3.535 = 5.638 metre
  • Dakikada 70 kadans ceviren bir bisikletci icin saatte alinan yol (km) : (5,638x70x60) / 1000= 23.60 km/h, ki bu da ortalama hızınızı verir.

* Vites sayısı arttıkça vites oran genişliğinin artması ve bununla bağlantılı sabit kadansta ivmelenme ilişkisinin önemi aşikardır fakat bu yazı şehir içi toplu ulaşıma entegre üretilmiş ve kadans ivmelenme ilişkisinin geri planda kaldığı katlanır bisikletlere yönelik olarak yazılmış bir yazıdır.

ABC...